Wiele szkół mówi dziś o nauczaniu dzieci nastawienia na rozwój w przeciwieństwie do nastawienia na trwałość. Mówi się, że nastawienie na rozwój może pomóc uczniom w podejmowaniu wyzwań, uczeniu się, jak ponosić porażki i próbować ponownie, a także być dumnym nawet z niewielkich postępów. Ale czym dokładnie jest nastawienie na rozwój i jak nauczyciele mogą naprawdę sprawić, by działało w ich klasach?

Czym jest nastawienie na rozwój vs. nastawienie na trwałość?

Psycholog Carol Dweck rozsławiła ideę nastawienia stałego i rozwojowego w swojej książce Nastawienie: nowa psychologia sukcesu Dzięki szeroko zakrojonym badaniom odkryła, że istnieją dwa powszechne sposoby myślenia:

• Utrwalony sposób myślenia: Osoby o utrwalonym sposobie myślenia uważają, że ich umiejętności są takie, jakie są i nie można ich zmienić. Na przykład osoba może wierzyć, że jest kiepska w czytaniu, więc nie zawraca sobie głowy próbowaniem. I odwrotnie, osoba może uważać, że ponieważ jest inteligentna, nie musi ciężko pracować. W obu przypadkach, gdy dana osoba nie radzi sobie z czymś, po prostu się poddaje.
• Nastawienie na rozwój: Osoby z tym nastawieniem wierzą, że zawsze mogą nauczyć się nowych rzeczy, jeśli włożą w to wystarczająco dużo wysiłku. Akceptują swoje błędy, uczą się na nich i próbują nowych pomysłów. Nie boją się porażki i próbują ponownie.

Dweck odkryła, że ludzie sukcesu to ci, którzy przyjmują nastawienie na rozwój. Chociaż wszyscy czasami zmieniamy się między tymi dwoma, skupienie się na sposobie myślenia i zachowania zorientowanym na rozwój pomaga ludziom dostosowywać się i zmieniać w razie potrzeby. Zamiast myśleć "nie mogę tego zrobić", ludzie ci mówią: "jeszcze nie mogę tego zrobić".

Nastawienie na rozwój jest kluczowe dla uczniów. Muszą być otwarci na nowe pomysły i procesy oraz wierzyć, że mogą nauczyć się wszystkiego przy wystarczającym wysiłku. Brzmi to prosto, ale kiedy uczniowie naprawdę przyjmą tę koncepcję, może to być prawdziwy przełom.

Jak te sposoby myślenia wyglądają w klasie?

Źródło: Intelligent Training Solutions

Rozpoznanie utrwalonego sposobu myślenia jest pierwszym krokiem w pomaganiu uczniom w rozwoju. Prawie wszystkie dzieci (w rzeczywistości wszyscy ludzie) mają tendencję do poddawania się, gdy sprawy stają się zbyt trudne. Jest to całkowicie zrozumiałe. Ale kiedy uczniowie mocno zakorzenią się w utrwalonym sposobie myślenia, często poddają się, zanim jeszcze spróbują. To zatrzymuje naukę i rozwój w martwym punkcie.

Przykłady nastawienia na trwałość

Piątoklasista Lucas nigdy nie był dobry z matematyki. Uważa ją za nudną i często zagmatwaną. Przez całe lata podstawówki radził sobie wystarczająco dobrze, aby sobie poradzić, ale teraz jego nauczyciele zdają sobie sprawę, że ledwo zna podstawowe fakty matematyczne i nie jest gotowy na lekcje matematyki w gimnazjum. Zapewniają mu indywidualne korepetycje z pomocnikiem klasowym, ale Lucas nie jest zainteresowany próbowaniem."Nie mogę tego zrobić", mówi jej. "Nawet nie próbowałeś!", odpowiada. "Nieważne. Nie mogę tego zrobić. Nie jestem wystarczająco bystry", mówi Lucas i odmawia nawet podniesienia ołówka.

Alicia, uczennica drugiej klasy liceum, jest łatwo przytłoczona, gdy musi zmierzyć się z dużymi projektami. Nie wie, jak zacząć, a kiedy jej nauczyciele lub rodzice oferują pomoc, odmawia. "To po prostu za dużo" - mówi im. "Nie mogę robić takich rzeczy - zawsze zawodzę". W końcu często nawet nie zadaje sobie trudu, by spróbować i nie ma nic do oddania.

Jamal jest w ósmej klasie i wybiera klasy do szkoły średniej. Jego nauczyciele zauważyli, że ma duży potencjał, ale ma tendencję do trzymania się tego, co łatwe. Zalecają mu wzięcie udziału w trudnych zajęciach z wyróżnieniem, gdy zaczyna swoją przygodę ze szkołą średnią, ale Jamal nie jest zainteresowany. "Nie, dziękuję", mówi im. "Poczuję się lepiej, jeśli wezmę tylko niezbyt trudne rzeczy. Wtedy wiem, że nie zawiodę".

Przykłady nastawienia na rozwój

Olivia jest w czwartej klasie. Szkoła zawsze była dla niej dość łatwa, ale w tym roku ma problemy z ułamkami. W rzeczywistości po raz pierwszy w życiu nie zdała testu. Zaniepokojona prosi nauczyciela o pomoc. "Po prostu nie mogę tego zrozumieć" - mówi. "Czy możesz to wyjaśnić w inny sposób?" Olivia zdaje sobie sprawę, że porażka oznacza po prostu, że musi podejść do czegoś inaczej i spróbować ponownie.

Pani Garcia organizuje przedstawienie dla siódmej klasy i pyta cichego ucznia Kaia, czy byłby zainteresowany udziałem. "Och, nigdy wcześniej nie robiłem czegoś takiego" - mówi. "Nie wiem, czy byłbym w tym dobry. Wiele dzieci jest prawdopodobnie lepszych ode mnie." Zachęca go, by przynajmniej spróbował, a on postanawia spróbować. Ku jego zaskoczeniu Kai dostaje główną rolę i choć jest to dużo"Cieszę się, że zdecydowałem się spróbować, mimo że się bałem!" - mówi Kai do pani Garcii.

Licealista Blake ma zamiar zacząć aplikować na studia. Podczas rozmowy z doradcą zawodowym Blake przedstawia listę pięciu miejsc, do których chciałby aplikować, w tym kilka szkół Ivy League. "Te miejsca są dość trudne, aby się tam dostać", ostrzega doradca zawodowy. "Wiem", odpowiada Blake. "Ale nie będę wiedział, dopóki nie spróbuję. Najgorsze, co mogą powiedzieć, to nie!" Ostatecznie,Blake zostaje przyjęty do kilku dobrych szkół, ale nie do tych z Ivy League. "W porządku", mówią swojemu doradcy zawodowemu. "Cieszę się, że przynajmniej spróbowałem".

Czy zachęcanie do nastawienia na rozwój w porównaniu z nastawieniem stałym naprawdę działa?

Źródło: Alterledger

"Cóż, to wszystko brzmi świetnie", możesz pomyśleć, "ale czy to naprawdę pomaga, czy jest to tylko kilka dobrych rzeczy?" Prawdą jest, że przyjęcie nastawienia na rozwój nie jest tak proste, jak dodanie słowa "jeszcze" do każdego negatywnego zdania. Ale kiedy uczniowie naprawdę to zinternalizują, badania wskazują, że nastawienie na rozwój naprawdę robi różnicę.

Kluczem wydaje się być wcześniejsze rozpoczęcie nauki. O wiele łatwiej jest pomóc małemu dziecku rozwinąć nastawienie na rozwój, niż nakłonić starszego ucznia do zmiany utrwalonego sposobu myślenia. Co ciekawe, jedno z badań wykazało, że uczniowie szkół średnich byli najmniej skłonni do zmiany sposobu myślenia, podczas gdy uczniowie szkół podstawowych i średnich byli bardziej elastyczni.

Ważne jest również, aby pamiętać, że samo mówienie dzieciom o różnicy między tymi dwoma sposobami myślenia nie wystarczy. Będziesz musiał zrobić coś więcej niż tylko powiesić zachęcające plakaty na ścianie i powiedzieć uczniom, że mogą zrobić wszystko, jeśli tylko wystarczająco się postarają. Przezwyciężenie utrwalonego sposobu myślenia wymaga wysiłku, czasu i konsekwencji.

Jak wygląda klasa lub szkoła nastawiona na rozwój?

Źródło: Nexus Education

Chcesz zacząć budować nastawienie na rozwój u swoich uczniów? Oto, jak to może wyglądać.

Chwal wysiłek i pozytywne nastawienie, a nie umiejętności.

Nastawienie na rozwój uznaje, że nie każdy jest dobry we wszystkim od razu, a zdolności to tylko część bitwy. Kiedy chwalisz ucznia za to, że jest "inteligentny" lub "szybko czyta", uznajesz jedynie zdolność, z którą się urodził. Zamiast tego staraj się docenić jego wysiłki, co zachęci go do próbowania, nawet jeśli nie jest to łatwe.

• Zamiast "Gratuluję zaliczenia testu, jesteś taki mądry!", powiedz "Gratuluję zaliczenia testu, musiałeś naprawdę ciężko pracować!".

Naucz dzieci akceptować porażki jako część procesu uczenia się.

Wielu uczniów myśli, że jeśli nie uda im się za pierwszym razem, to automatycznie poniosą porażkę. Pokaż im filmy przedstawiające gimnastyczki olimpijskie ćwiczące nowe ruchy w kółko. Zwróć uwagę, że na początku częściej upadają niż odnoszą sukces. Z czasem jednak w końcu opanowują daną umiejętność. I nawet wtedy czasami upadają - i to jest w porządku.

• Kiedy uczeń poniesie porażkę, poproś go, aby zastanowił się, co poszło nie tak i jak zrobi to inaczej następnym razem. Powinno to stać się zakorzenionym nawykiem, aby porażka była tylko częścią procesu uczenia się.

Nie karz uczniów za próby i porażki, o ile chcą spróbować ponownie.

Jak reagujesz, gdy uczniowie się pomylą lub nie zdadzą testu? Aby pielęgnować nastawienie na rozwój, spróbuj dać im kolejną szansę na poprawienie się, gdy tylko jest to możliwe. Na przykład, jeśli poprosisz ucznia o odpowiedź na pytanie, a on się pomyli, nie przechodź od razu do innego ucznia. Zamiast tego podziękuj mu za próbę i poproś o ponowne przemyślenie odpowiedzi i ponowną próbę. Dzieci powinny czuć, że wszystko jest w porządku.popełniać błędy.

• Rozważ zezwolenie na "powtórkę", gdy uczeń wyraźnie próbował za pierwszym razem, ale nadal nie osiągnął zamierzonego celu. Może to oznaczać zezwolenie na powtórkę testu lub przepisanie eseju po tym, jak uczeń spędzi więcej czasu z materiałem lub nauczy się podchodzić do niego w inny sposób.

Doceniaj poprawę tak samo, jak osiągnięcia.

Jedynym sposobem na przezwyciężenie postawy "nie mogę tego zrobić" jest zapewnienie im sposobów na nauczenie się, że mogą to zrobić. Zamiast wskazywać tylko nowe błędy, poświęć trochę czasu na zauważenie poprzednich błędów, których dzieci już nie popełniają. Pokaż im, jak daleko zaszli, nawet jeśli dotarcie do tego celu zajęło im kilka kroków.

• Chwal osoby, które osiągnęły najlepsze wyniki w testach lub projektach, ale pamiętaj też o wyróżnianiu tych, którzy poczynili postępy w stosunku do poprzednich wysiłków, nawet jeśli nie należą do najlepszych w klasie. Mów konkretnie o zauważonych postępach i spraw, by tytuł "Najbardziej ulepszonego" był powodem do dumy.

Niech uczniowie wiedzą, że ich wysiłki mają znaczenie.

Jeśli zamierzasz budować nastawienie na rozwój, musisz porzucić podejście do oceniania typu "wszystko albo nic". Kiedy możesz, przyznawaj częściowe punkty, gdy uczniowie wyraźnie się starają (dlatego prosimy ich o pokazanie swojej pracy!). Podziękuj dzieciom za chęć spróbowania czegoś nowego, nawet jeśli nie udało im się tego zrobić dobrze.

• Zamiast karcić ucznia, który zawiódł, zapytaj go, czy naprawdę dał z siebie wszystko. Jeśli tak, to najwyraźniej potrzebuje dodatkowej pomocy w tym konkretnym zadaniu. Jeśli nie dał z siebie wszystkiego, zapytaj go, dlaczego tak się nie stało i co mógłby zrobić inaczej następnym razem.

Sprawdź 20 ćwiczeń związanych z nastawieniem na rozwój, aby wzbudzić w dzieciach pewność siebie.

W jaki sposób nauczyciele mogą pomóc w zmianie nastawienia na rozwój?

(Chcesz otrzymać darmową kopię tego plakatu? Kliknij tutaj!)

Uczeń zakorzeniony w stałym sposobie myślenia może być niezwykle frustrujący. Przyjrzyjmy się jeszcze raz powyższym przykładom i zastanówmy się, w jaki sposób nauczyciel może pomóc każdemu uczniowi zmienić sposób myślenia.

"Nie umiem matematyki!"

Piątoklasista Lucas po prostu zdecydował, że nie umie matematyki i nie chce nawet próbować. Podczas sesji nauki asystentka prosi go, aby wymienił coś, czego zawsze chciał się nauczyć. Lucas mówi, że chciałby nauczyć się rzucać piłką do kosza.

Na następną sesję nauki asystentka zabiera Lucasa na salę gimnastyczną, gdzie nauczyciel wychowania fizycznego przez 20 minut pomaga mu ćwiczyć layupy. Filmuje go na początku i na końcu i pokazuje mu jego postępy.

Po powrocie do swoich biurek pomocnik zauważa, że Lucas jest wyraźnie zdolny do poprawy i uczenia się nowych rzeczy. Dlaczego nie uważa, że dotyczy to matematyki? Lucas początkowo jest wojowniczy, ale potem przyznaje, że jest po prostu zmęczony ciągłym popełnianiem błędów. Zgadza się wypróbować kilka nowych zajęć, które zorganizował pomocnik. Nie będzie to zabawne, ale przynajmniej spróbuje, a to początek.

"Zawsze zawodzę".

Alicia, uczennica drugiej klasy, wyłącza się w obliczu dużego projektu. Jej nauczyciel zaoferował jej pomoc w zorganizowaniu myśli i ustaleniu harmonogramu, aby pozostać przy zadaniu. Alicia mówi, że takie rzeczy jej nie pomagają - nadal nigdy nie robi wszystkiego na czas.

Nauczycielka pyta ją, jakich metod próbowała, gdy podchodziła do dużych projektów. Alicia wyjaśnia, że raz użyła planera projektu do projektu na targi naukowe, ale go zgubiła. Miała coraz większe zaległości i ostatecznie zdecydowała, że jej projekt nie jest nawet wart oddania.

Nauczyciel Alicii oferuje jej pomoc w podzieleniu projektu na mniejsze części i sugeruje, by oceniał każdą z nich osobno, w miarę jak Alicia będzie ją kończyć. W ten sposób Alicii opłaca się włożyć choć trochę wysiłku. Alicia zgadza się i choć nadal nie kończy całego projektu, osiąga wystarczająco dużo, by otrzymać ocenę pozytywną. Ponadto rozwija umiejętności zarządzania czasem, które wykorzysta następnym razem.

"Pozostanę przy tym, co wiem, że mogę zrobić".

Gimnazjalista Jamal waha się, czy spróbować nowych, wymagających zajęć w liceum. Zawsze dostawał dobre stopnie w swoich klasach i nie chce ryzykować porażki. Doradca zawodowy Jamala pyta go, czy któreś z wymagających zajęć wydają mu się interesujące, a on odpowiada, że uwielbia przedmioty ścisłe. Sugeruje, by przynajmniej wziął udział w AP Biology. "Ale co, jeśli to dla mnie za dużo?" - martwi się Jamal. "AlboA co, jeśli włożę w to całą pracę i nie pójdzie mi zbyt dobrze na teście AP?".

Doradca podkreśla, że nawet jeśli nie uzyska dobrego wyniku w teście AP, to i tak zdobędzie unikalne doświadczenia dostępne tylko w tej klasie. A jeśli naprawdę będzie miał trudności, może uzyskać pomoc, a nawet zmienić klasę na zwykły kurs biologii. Ostatecznie Jamal zgadza się zapisać do klasy, mimo że czuje się trochę nieswojo. Postanawia podjąć nowe wyzwanie i zobaczyć, co potrafi.osiągnąć.

Więcej zasobów dotyczących nastawienia na rozwój

Nastawienie na rozwój nie sprawdza się w przypadku każdego ucznia, to prawda. Jednak potencjalne korzyści sprawiają, że warto mieć je w swoim zestawie narzędzi dla nauczycieli. Skorzystaj z tych zasobów, aby dowiedzieć się więcej o nastawieniu na rozwój w porównaniu z nastawieniem stałym.

• Mindset Works: Dlaczego nastawienie ma znaczenie
• 8 kroków do rozwinięcia nastawienia na rozwój
• Zdrowie nastawienia: nastawienie na rozwój a nastawienie na trwałość
• Ustanowienie nastawienia na rozwój jako nauczyciel

Jak zachęcić swoich uczniów do nastawienia na rozwój, a nie na trwałość? Podziel się swoimi pomysłami i poproś o radę w grupie WeAreTeachers HELPLINE na Facebooku.

Ponadto sprawdź 18 doskonałych czytanek do nauczania nastawienia na rozwój.